پودر کرم

پودر کرم خاکی همچنین می تواند درجیره غذایی پستانداران یک معده ای و ماهی ها جایگزین پودر ماهی شود. با روش های کنونی برای عصاره گیری و تهیه پودرکرم می توان 50-25% از پروتئین جیره غذایی را از پودر کرم تامین کرد (ادواردز و نیدرر، 1988). نسبت اسیدهای آمینه متیونین و لیزین در پودرکرم بیشتر از پودر ماهی است (میترا، 1997). کرمار و همکاران (1997) اظهار داشتند که ترکیب اسیدهای آمینه دو گونه E.foetida و L.rubellus بسیار متفاوتند ولی در هر دو گونه لوسین و هیستیدین اسیدهای آمینه غالبند و مقدار متیونین نسبتاً کم است. از میان اسیدهای آمینه غیر ضروری نیز اسیدهای گلوتامیک و آسپارتیک غلبه دارند. ترکیب شیمیایی پودر گرم خاکی از گونه E.foetida در مقایسه با دو منبع پروتئینی در جدول 5-4 ارائه شده است.
در آزمایشی که فیشر (1988) انجام داده است، موفقیت کمی حاصل شده است. این محقق از مقادیر 0، 72، 144 و 215 گرم بر کیلوگرم پودر کرم برای تغذیه طیور از سن 4-2 هفته استفاده کرد. انرژی متابولیسمی جیره (ME)، ابقای نیتروژن (قسمتی از نتیروژن که با مدفوع دفع نمی شود)، سرعت رشد و مصرف اختیاری خوراک (VFI) تحت تاثیر وارد شدن پودر کرم به جیره غذایی به میزان 72 گرم برکیلوگرم برای تامین حدود 25% از پروتئین مورد نیاز، قرار قرار نگرفت. با اضافه کردن مقادیر بیشتر پودر کرم، رشد طیور، بازدهی تبدیل غذایی و مصرف اختیاری خوراک (VFI) به مقدار کم ولی معنی داری کاهش یافت.
جدول 5-4- ترکیب شیمیایی پودر کرم خاکی از گونه Eisenia foetida در مقایسه با دو منبع پروتئینی دیگر مورد استفاده در تغذیه طیور و آبزیان (رینک و آلبرتز، 1987)‌

پودر کرم به خوبی جايگزين پودر گوشت در جيره غذايیطيور شده است (سابين، 1978) ولیشناسايیبهتر خصوصيات پودر کرم و تيمارهایاوليه خاص قبل از اضافه کردن کرم ها به جيره غذايیمورد نياز است. مثلاً، استافورد و تاکون (1988) يا شست و شویکرم هایزنده (از گونه E.foetid) به وسيله آب جوشان، آن را به غذایکاملاً مناسبیبرایماهیها تبديل کردند. علت آن احتمالاً مربوط به اثر تيمار حرارتیو يا حذف قسمت عمده ایاز مايع زرد بد مزه ایاست که کرم ها در موقع تحريک برایدفاع از خود ترشح میکنند. در آزمايش هایديگري، تغذيه خوک با مکمل هایپروتئينیحاویپودر کرم هایخاکینتيجه ایمشابه با جيره هایغذايیتجاریمتداول داشت (ادواردز، 1988). نتايج آزمايش ها نشان داده است که پودر کرم خاکیمنبع پروتئينیمناسبیبرایپرورش مرغ گوشتیبه شمار میرود. (رينک، 1991). در آزمايشیديگر جايگزين کردن پودر ماهیبا پودر کرم خاکیسبب افزايش رشد مرغ گوشتیشده است (کارياگا، 1983).
در جدول 5-5 ترکيب اسيدهایآمينه پودر کرم به نقل از منبع ديگریذکر شده است (موسسه تحقيقات صنعتي، 2006) .
جدول 5-5- ترکيب اسيدهایآمينه در پودر کرم هایخاکی(گرم در 100 گرم پروتئين)

: شاهد + مکمل پروتئینی (پودر گوشت و استخوان به میزان لازم برای دو برابر کردن درصد پروتئین بسترها)

: شاهد + مکمل پروتئینی + آنتی بیوتیک

: شاهد + مکمل پروتئینی + تلقیح

 : شاهد + مکمل پروتئینی + آنتی بیوتیک + تلقیح

خصوصیات شیمیایی جیره غذایی شتر مرغ استفاده شده به عنوان بستر کرم ها شامل : پروتئین 16% فیبر خام 12%، انرژی متابولیسمی 2300 کیلوژول، چربی 5-3%، کلسیم3/1-1%، فسفر 8/0-5/0 و کلرید سدیم 5/1-5/0% بود.

ترکیب شیمیایی پودر گوشت + استخوان مورد استفاده در این آزمایش بدین ترتیب بود : پروتئین خام 51%، چربی 16%، رطوبت 3% و محتوی انرژی 1459 کیلوژول بر گرم (348 کالری). ترکیب شیمیایی روغن ماهی تن که در این آزمایش به کار رفته عبارت بود از :

شکل 5-1- میانگین وزن زنده کرم ها (گرم بر صد گرم ورمی کمپوست) در واحد آزمایشی که تیمارهای تغذیه متفاوتی دریافت کرده بود.

ارزش اسیدی        3/0 میلی گرم KOH

ارزش پراکسید      1/0 میلی اکی و الان بر کیلوگرم

دوکوساهگزائنوئیک اسید[1] (DHA) 6/25%

ایکوساپنتائنوئیک اسید[2] (EPA) 4/5%

مقدار کل اسیدهای چرب امگا -3 34%

آنتی اکسیدان ها :

بوتیل هیدروکوئین از نوع سوم[3] (TBHO) 400 میلی گرم بر کیلوگرم

توکوفرول[4] 800 میلی گرم بر کیلوگرم

وزن زنده کرم ها در تیمارهای مختلف و در زمان های مختلف اندازه گیری شد که نتایج آن در شکل 5-1 آمده است. دینامیک جمعیتی کرم ها در بسترها چرخه ای بود بدین ترتیب که در بسترهایی که تعداد کرم های بالغ کم و تعداد کرم های نابالغ زیاد بود در نمونه برداری بعدی این روند بر عکس بود.

در هفته 12 اختلاف معنی داری در جمعیت کرم ها مشاهده شد. در این زمان تفاوتی بین تیمارهای شاهد (با جیره غذایی پایه) و تیمارهای شاهد + تلقیح و شاهد + آنتی بیوتیک وجود نداشت ولی تیمارهای شاهد + مکمل پروتئینی + آنتی بیوتیک و شاهد + مکمل پروتئینی تلقیح جمعیت کرم ها در حد معنی داری بیش از تیمار شاهد بود. در هفته 19، در تیمار شاهد جمعیت کرم ها افزایش یافت و تمامی تیمارها جمعیت کرم یکسانی داشتند به استثنای تیمارهای شاهد + مکمل پروتئینی + آنتی بیوتیک و شاهد + مکمل پروتئینی + تلقیح که جمعیت کرم ها در آنها سه برابر بیشتر بود. در هفته 25 وزن زنده کرم ها در تمامی تیمارها با هفته 19 یکسان بود ولی در تیمارهای شاهد + مکمل پروتئینی + آنتی بیوتیک و شاهد + مکمل پروتئینی + تلقیح، وزن زنده کرم ها 50% کاهش یافت. در پایان آزمایش جمعیت کرم ها به استثنای تیمارهای شاهد + تلقیح و شاهد + آنتی بیوتیک جمعیت کرم ها کاهش معنی داری پیدا کرد. با اضافه کردن مکمل پروتئینی تا هفته 20 جمعیت کرم ها افزایش یافت ولی بعد از این زمان جمعیت کرم ها حتی کمتر از شاهد بود.

تعداد کپسول های تخم تولید شده در تیمارهای مختلف در شکل 5-2 نشان داده شده است. مشاهده می شود که اضافه کردن آنتی بیوتیک و تلقیح با مکمل غذایی، سرعت تولید کپسول های تخم را تحت تاثیر قرار نمی دهد. تعداد کپسول های تخم تولید شده با گذشت زمان افزایش یافت ولی این افزایش در تیمارهای حاوی مکمل پروتئینی بیشتر بود. بعد از هفته 12 تولید تخم در تمامی تیمارها کاهش یافت و حتی در تیمار شاهد به صفر رسید (شکل 5-2).

میانگین نسبت پروتئین پودر کرم خاکی در تیمارهای حاوی مکمل پروتئینی، 20-15% بیشتر از تیمار شاهد بود (شکل 5-3). در هفته سوم بعد از شروع تغذیه کرم ها، پودر کرم حاصل از تمامی تیمارها حاوی 55-52% پروتئین بود. در مراحل بعدی در تیمارهای بدون مکمل پروتئینی، نسبت پروتئین در پودر کرم ها کاهش معنی داری داشت ولی چنین کاهشی در تیمارهای حاوی مکمل پروتئینی مشاهده نشد. در انتهای آزمایش تیمارهای حاوی مکمل پروتئینی، 10% پروتئین بیشتریداشتند ولی این تفاوت معنی دار نبود.

شکل 5-2- میانگین تعداد کپسول های تخم باز نشده در صد گرم ورمی کمپوست که دربسترهایی که مکمل پروتئینی دریافت کرده بودند و بسترهای با جیره غذایی پایه در جدول 5-6 ترکیب اسیدهای آمینه ضروری (گرم در 100 گرم پروتئین) پودر کرم خاکی ارائه شده و با سایر منابع مقایسه شده است همان طور که ملاحظه می شود اضافه کردن پروتئین، آنتی بیوتیک و تلقیح، تاثیری بر ترکیب اسیدای آمینه نداشته است. غنی سازی با روغن ماهی تن از سوی دیگر باعث افزایش آرژننین، ترئونین، اسید آسپارتیک و سرین شده است ولی میزان افزایش اندک و در محدود 4/0- 2/0% می باشد (تئوهازر و همکاران، 1988).

شکل 5-3- میانگین ( خطای استاندارد) درصد پروتئین در پودر کرم های خاکی پرورش یافته با جیره غذایی مختلف

میانگین غلظت اسیدهای آمینه غیر ضروری نیز در جدول 5-7 آورده شده است.

با اضافه کردن روغن ماهی تن به غذای کرم ها مقدار اسیدهای چرب با یک پیوند دو گانه پالمیتولئیک ونرونیک[5] افزایش می یابد ولی از غلظت اسید چرب ایکوزنیک[6] کاسته می شود و غلظت اسیدهای چرب بر اسیدیک[7] و اسیدهای چرب با چند پیوند دو گانه به استثنای لینولئیک[8] بدون تغییر باقی می ماند. غلظت این اسید چرب با اضافه کردن روغن ماهی تن به جیره غذایی کرم ها 1% کاهش می یابد (جدول 5-8). ترکیب اسیدهای چرب کرم ها با اضافه کردن روغن ماهی تن به جیره غذایی کرم ها تغییر زیادی نمی کند (داین،[9] 2003) .

جدول 5-6- متوسط غلظت اسیدهای آمینه ضروری در پودر کرم خاکی (گرم بر صد گرم پروتئین خام)

جدول 5-7- میانگین غلظت اسیدهای آمینه ضروری در پودر کرم خاکی (گرم برصد گرم پروتئین خام)

جدول 5-8- ترکیب اسیدهای چرب پودر خاکی (گونه E.foetida) پرورش یافته در بسترهای معمول و غنی سازی شد ه با روغن ماهی تن

[1]- Docosahexaenoie acid

[2]- Eicosapentaenoic acid

[3]- Tertiary butylhydroquinone

[4]- D alpha tocopherol

[5]- palmitoleic and nervonic

[6]- eicosenic

[7]- brassidic

[8]- linoleic

[9]- Dyne